Organizacyjne aspekty bioasekuracji na fermach drobiu

Pod pojęciem bioasekuracji rozumiemy wszystkie działania w obrębie fermy i jej najbliższego otoczenia, które mają na celu ochronę zwierząt przed biologicznymi czynnikami chorobotwórczymi.

 

Bioasekuracja powinna zaczynać się od organizacji funkcjonowania fermy. Pierwszą zasadą powinno być ograniczenie do niezbędnego minimum ilości osób, sprzętu i środków transportu dostających się na teren obiektu.

 

Każda ferma musi być ogrodzona, a w okolicy bramy należy wygospodarować miejsce na parking. Wejście na fermę powinno być ewidencjonowane i odbywać się przez pomieszczenia, najlepiej zlokalizowane w oddzielnym budynku, bezpośrednio przy bramie, w których pracownicy i osoby wizytujące fermę będą mogli wziąć prysznic i przebrać się w odzież używaną, tylko na potrzeby danej fermy.

 

Warto zwrócić tu uwagę na fakt, że największym zagrożeniem są osoby związane z branżą, które często mają kontakt z różnymi fermami, takie jak lekarz weterynarii, osoby pracujące dorywczo przy załadunku ptaków, serwisanci sprzętu stanowiącego wyposażenie kurnika, a niejednokrotnie również sam właściciel.

 

Słabym ogniwem w organizacji bioasekuracji są często pracownicy, którym codzienne rutynowe czynności, takie jak kąpiel przed rozpoczęciem pracy, konieczność przebierania się, czy określony sposób poruszania się po ciągach komunikacyjnych, są uciążliwe i wydają się być pozbawione sensu. Dlatego każdą nową osobę rozpoczynającą pracę przy zwierzętach, powinno się poinformować o zasadach bioasekuracji i bezwzględnie egzekwować ich przestrzeganie.

 

Dobierając personel, należy wziąć również pod uwagę kontakt potencjalnego pracownika z ptakami innymi niż te na fermie. Przydomowy chów drobiu, hodowla gołębi, ptaków ozdobnych, a nawet praca współmałżonka lub któregoś z domowników na innej fermie, są czynnikami ryzyka, które powinny dyskwalifikować kandydata do pracy na fermie drobiu.

 

Chcąc uniknąć wchodzenia osób postronnych na teren obiektu, warto, oprócz tabliczek informujących o zakazie wstępu, zadbać o jakiś sposób komunikacji z wyznaczonym pracownikiem bądź właścicielem fermy, udostępniając numer telefonu lub montując dzwonek.

 

Nieodzownym elementem bioasekuracji są maty dezynfekcyjne rozłożone przed wjazdem i wejściem na fermę oraz przed wejściem do każdego budynku. Chcąc, by spełniały one swoją rolę, należy zadbać o taką organizację ciągów komunikacyjnych, aby mat nie dało się ominąć.

 

Dobierając środek dezynfekcyjny do mat, należy zadbać o to, by działał jak najdłużej i w jak najszerszym zakresie temperatur. Pod uwagę należy wziąć sposób działania i zapach – pamiętajmy, że będzie on towarzyszył użytkownikowi przez jakiś czas. Maty dezynfekcyjne nasączone preparatem o trudnym do zniesienia zapachu, będą często omijane przez pracowników i inne osoby. Nie należy również stosować środków stężonych, gdyż wbrew pozorom są one dużo mniej skuteczne niż rozpuszczone w wodzie.

 

W okresie silnych mrozów lub upałów, kiedy płyn dezynfekcyjny będzie zamarzał lub wysychał, warto rozłożyć dodatkowe maty zaraz za wejściem do budynku, gdzie będą mniej narażone na działanie czynników atmosferycznych. Dbanie o stan mat dezynfekcyjnych powinno być wpisane w codzienną rutynę pracy na fermie.

 

 

W kontekście bioasekuracji problemem spędzającym sen z powiek wielu hodowcom są dostawy paszy. Na etapie planowania i budowy fermy można spróbować umieścić silosy paszowe w pobliżu ogrodzenia tak, by ich załadunek nie wymagał wjazdu na fermę. Tam, gdzie nie jest to możliwe, stosowana jest dezynfekcja kół lub całych pojazdów. 

 

Do dezynfekcji kół warto stosować specjalne długie maty, które można w razie potrzeby umyć i nasączyć świeżym roztworem dezynfekcyjnym, a czasie niesprzyjających warunków atmosferycznych – wyłożyć bezpośrednio przed wjazdem samochodu na fermę. 

 

Wszelkiego rodzaju baseny przejazdowe sprawdzają się o tyle, o ile jest w nich w miarę świeży roztwór. Jednak ze względu na jego duże ilości i trudność wymiany, nie jest to rozwiązanie, które można polecić. Dostawy materiałów innych niż paszowe warto rozładowywać tuż przy bramie, za pomocą wewnętrznych środków transportu.

 

Warto też wprowadzić zasadę, że każdy transport paszy lub innych materiałów na fermę ma być odpowiednio zaanonsowany, a pracownicy odpowiednio wcześniej poinformowani, aby mogli przygotować niezbędne środki dezynfekcyjne. 

 

Istotnym elementem bioasekuracji jest organizacja ruchu wewnątrz fermy. Zwłaszcza tam, gdzie mamy do czynienia z kilkoma budynkami i ptakami w różnym wieku. W takiej sytuacji każdy budynek na fermie należy z grubsza obwarować podobnymi zasadami jak całą fermę, tzn. ograniczyć do niezbędnego minimum ruch osób i rzeczy. W miarę możliwości pracownicy fermy powinni mieć przypisane do siebie budynki do obsługi i tylko oni powinni tam wchodzić. Należy tu zadbać o odpowiednią ilość sprzętu i narzędzi niezbędnych do wykonania podstawowych napraw. Jeśli pojawi się już konieczność przenoszenia np. narzędzi z budynku do budynku, warto je zdezynfekować. 

 

Jeżeli pojawi się konieczność wizytowania kilku budynków przez jedną osobę, np. lekarza weterynarii, należy zadbać o to, żeby ruch odbywał się od ptaków najmłodszych do najstarszych. To samo dotyczy ruchu między fermami – np. najpierw odwiedzamy fermę, na której jest odchów, a dopiero potem tę, na której są budynki produkcyjne.

 

Komunikacja wewnątrz fermy to również drogi piesze, jak i te przeznaczone dla ruchu kołowego. Drogi powinny być utwardzone i zbudowane w taki sposób, by można było je łatwo zmyć i spryskać środkiem dezynfekcyjnym. To samo dotyczy dojazdu do fermy. Pamiętajmy, że brud pozostawiony na drodze, która prowadzi do kurnika, jest doskonałym miejscem do przechowania przetrwalnikowych form wirusów i bakterii. 

 

Organizacja fermy pod kątem bioasekuracji ostatecznie powinna sprowadzić się do stworzenia szczegółowego planu, w którym będą opisane wszystkie możliwe sytuacje stwarzające zagrożenie dla hodowli oraz procedury postępowania mające to ryzyko zminimalizować.