Rodzime źródła białka sojowego – czy możemy patrzeć w przyszłość z optymizmem?

Przetworzone nasiona soi są podstawowym źródłem białka w paszach dla zwierząt monogastrycznych. Charakteryzują się dużym udziałem białka o wysokiej wartości biologicznej, sporym udziałem tłuszczu surowego i niewysokim poziomem włókna surowego.
Są też źródłem wielu cennych związków chemicznych, takich jak np.: błonnik, lecytyna, witaminy, związki mineralne i antyoksydanty.
Mimo tego, że są atrakcyjnym źródłem (przede wszystkim) białka i tłuszczów, to jej surowe nasiona posiadają nadmierne poziomy składników antyodżywczych. Duża część tych związków jest termolabilna. To znaczy, że działając wysoką temperaturą udaje się unieczynnić: inhibitory trypsyny, lektyny, czy hemaglutyniny, co ostatecznie poprawia wartość pokarmową tego materiału paszowego.
Poziom strawności poszczególnych składników zależy w dużej mierze od wybranego procesu obróbki nasion soi, tj. ekstruzja, prażenie, gotowanie, ekspandowanie oraz od precyzyjnych parametrów procesowych: temperatury, czasu, ciśnienia, wilgotności czy wielkości cząstek.

Ostateczna jakość białka produktów sojowych jest ściśle powiązana zarówno z redukcją czynników antyżywieniowych, jak i optymalizacją strawności białka. Jeżeli poziom inhibitorów trypsyny nie zostanie zredukowany do akceptowalnych, bezpiecznych wartości (poniżej 4mg/g), a białko ulegnie nadmiernej obróbce termicznej, nastąpi zmniejszenie biodostępności aminokwasów. Może to mieć negatywny wpływ na efektywność produkcyjną  zwierząt.

Bazując na wynikach badań firmy Ewrol, realizującej projekt pt: „Prace badawczo-rozwojowe Agrolok Sp. z o. o. w zakresie opracowania innowacyjnych wysokobiałkowych komponentów paszowych na bazie soi i rzepaku w celu zwiększenia bezpieczeństwa białkowego w UE”, zaproponowana została nowa filozofia w zakresie obróbki nasion soi. Jest to innowacyjny proces hydrobarotermiczny, którego założeniem jest obniżenie poziomu związków antyodżywczych z maksymalną ochroną białka w atmosferze pary wodnej.
Efektywność procesu badano oceniając 96 prototypów różniących się kombinacją parametrów procesowych (tj.: temperatura, czas, ilość pary wodnej, ciśnienie). Do najważniejszych metod oceniających jakość białka w komponentach sojowych należą: PDI (Indeks Rozpuszczalności Dyspersyjności Białka), czyli wskaźnik oceniający prawidłowość obróbki termicznej oraz rozpuszczalność białka w KOH, czyli wskaźnik informujący o nadmiernym przetworzeniu.

Kolejnym analizowanym zagadnieniem było określenie poziomów składników antyodżywczych, ze szczególnym uwzględnieniem poziomów inhibitorów trypsyny (TI).
Uzyskane wyniki spełniły oczekiwania i pozwoliły wytypować najlepsze prototypy, które stały się podstawą do określenia parametrów użytych w produkcji przemysłowej.
Wartość średnia dla wszystkich prototypów PDI wynosiła 23,92, a poziom KOH zawierał się
w zakresie 89-97%, przy średnim poziomie TI 3,03 mg/g. Współczynnik zmienności w prowadzonych badaniach dla PDI i TI wyniósł odpowiednio 0,16 i 0,08%, co świadczy o stabilności procesu technologicznego.
Podobnie wygląda sytuacja z podstawowymi parametrami, tj. zawartość tłuszczu i białka ogólnego. Średni poziom tych składników we wszystkich partiach surowca wyniósł odpowiednio 11,79 i 38,29% przy współczynniku zmienności równym 0,81 i 0,59%. Otrzymywane prototypy produktu charakteryzowały się stałym poziomem wilgotności: 11-12%.
 

Wniosek jest jednoznaczny: w Zakładzie Uszlachetniania Białka Roślinnego powstaje  produkt o bardzo dobrej jakości białka, przy jednoczesnym zachowaniu niskich poziomów inhibitorów trypsyny. Wszystkie te parametry zostały osiągnięte w obrębie przemysłowej instalacji.

Znając te dane, rodzi się pytanie, czy wartości te przekładają się na wyższe poziomy strawności składników pokarmowych w tym aminokwasów, białka ogólnego, tłuszczu i metaboliczność energii? Więcej na ten temat w następnym artykule.