Właściwe pokrycie zapotrzebowania pokarmowego prosiąt i warchlaków

Odchów prosiąt to jeden z najważniejszych i najtrudniejszych elementów chowu świń. W celu osiągnięcia satysfakcjonujących efektów produkcyjnych i ekonomicznych, oprócz zapewnienia prosiętom właściwych warunków zoohigienicznych, należy szczególnie zadbać o właściwe pokrycie zapotrzebowania pokarmowego.

Z uwagi na niedostatecznie rozwinięty przewód pokarmowy i układ enzymatyczny, podawane w okresie odchowu prosiąt pasze powinny charakteryzować się wyjątkową strawnością, decydującą o możliwości wykorzystania dostarczanych wraz z nią składników pokarmowych i bezpieczeństwie, a także smakowitością, wpływającą na ilość pobrania paszy przez prosięta. 

Niedostatecznie rozwinięty i efektywnie działający układ enzymatyczny oraz niska aktywność kwasu solnego w żołądku młodych organizmów, ograniczają możliwość stosowania w pierwszych paszach dla prosiąt wysokiego udziału roślinnych źródeł komponentów białkowych, w tym popularnej poekstrakcyjnej śruty sojowej. Podanie tego typu komponentów prosiętom najczęściej kończy się wystąpieniem zaburzeń równowagi mikrobiologicznej w świetle przewodu pokarmowego, której konsekwencja są biegunki lub choroba obrzękowa.

Białko roślinne w żywieniu zwierząt

Należy jednak pamiętać o tym, że wysokobiałkowe komponenty roślinne już niedługo będą stanowiły jedno z podstawowych źródeł białka dla tych zwierząt, a wczesne ich podawanie przynosi korzyści zarówno z fizjologicznego, jak i ekonomicznego punktu widzenia. Białka roślinne stymulują rozwój przewodu pokarmowego i układu enzymatycznego na zasadzie tzw. treningu enzymatycznego, poprzez mechaniczne i chemiczne oddziaływanie na organizm, czego konsekwencją jest lepsze przygotowanie organizmu do trawienia i wykorzystania składników pokarmowych dostarczanych wraz z paszą w dalszych okresach chowu. Białko pochodzenia roślinnego jest również znacząco tańsze od białka pochodzenia zwierzęcego. 

Komponenty białkowe ZUBR

Najlepszym kompromisem pomiędzy ograniczeniem negatywnych skutków stosowania w mieszankach dla prosiąt i warchlaków trudno strawnych komponentów białkowych pochodzenia roślinnego a twardą ekonomią, wynikająca z ceny mieszanek paszowych, oraz koniecznością podawania białkowych komponentów roślinnych w celu stymulowania rozwoju przewodu pokarmowego i układu enzymatycznego prosiąt, jest stosowanie wysoko przetworzonych, uszlachetnionych komponentów białkowych z Zakładu Uszlachetniania Białka Roślinnego w Osieku (pow. brodnicki, woj. kujawsko-pomorskie). Produkty z linii Prosoja, w tym Prosoja Fat i Prosoja Standard są wysokostrawnym i wysoko przyswajalnym źródłem białka, którego skład aminokwasowy jest zbliżony do składu białka jaja kurzego, uznawanego jako wzorcowe. Nasiona soi są nie tylko źródłem wysokowartościowego biologicznie białka roślinnego, o wysokiej zawartości aminokwasów egzogennych, takich jak lizyna i tryptofan, ale również tłuszczu o korzystnym dla organizmu zwierzęcia składzie kwasów tłuszczowych. Dostarczają także witaminy, takie jak: B1, B2, B6, PP, E, K, A oraz składniki mineralne: potas, magnez, fosfor, wapń i żelazo. 

Eliminacja związków antyżywieniowych z nasion soi

Nasiona soi zawierają jednak szereg substancji antyodżywczych, do których zaliczamy inhibitory trypsyny i chymotrypsyny, lektyny, fenolany, hemaglutyniny, białka o działaniu immunogennym oraz kwas fitynowy. Wiele z tych substancji antyżywieniowych należy do związków termowrażliwych. Związki te znacznie obniżają wartość pokarmową pełnotłustych, surowych nasion soi i wykazują działanie szkodliwie dla zwierząt monogastrycznych i nie tylko, co ogranicza ich zastosowanie w żywieniu zwłaszcza młodych zwierząt. Z tego względu nasiona soi przed skarmieniem, należy poddać odpowiednim procesom technologicznym: wysokiej temperaturze, ciśnieniu oraz parze wodnej lub sterylizacji, gotowaniu, prażeniu, mikronizacji, ekstruzji, ekspandowaniu. Wymienione zabiegi neutralizują większość substancji antyżywieniowych, zwiększając jakość białka oraz podwyższając jego strawność. Wpływają także na poprawę smakowitości nasion sojowych. Nie należy jednak stosować bardzo wysokiej temperatury (powyżej 180ºC), ponieważ może dochodzić do reakcji pomiędzy aminokwasami a cukrami redukującymi. Może ona doprowadzić do znacznego obniżenia przyswajalności aminokwasów (zwłaszcza lizyny) – denaturacji białka. 

Obróbka hydrotermiczna i hydrobarotermiczna

Wiele doświadczeń i badań wskazuje, iż sposób obróbki nasion soi i uzyskanych produktów ma wpływ na jakość i strawność jej składników. Chcąc w pełni wykorzystać w żywieniu niepodważalne walory  soi, należy poddać je obróbce termicznej, czy hydrobarotermicznej. Technologia stosowana przy uzyskaniu śruty poekstrakcyjnej (jako produkt uboczny pozyskania oleju sojowego) niweluje niekorzystne działanie substancji antyżywieniowych, a przy okazji wyższej temperatury – obniża przyswajalność białka soi w śrucie. Natomiast obróbki hydrobarotermiczne i hydrotermiczne pozwalają zniwelować substancje antyżywieniowe, zachowując strawność białka na poziomie 90-95%.

Kolejną korzystną cechą produktów linii Prosoja jest wysoka zawartość naturalnego oleju sojowego (śruta poekstrakcyjna tylko ok. 2%), jako komponentu energetycznego i korzystnie wpływającego na strawność aminokwasów oraz zdrowotność zwierząt. 

Prosoja BONA dla prosiąt i warchlaków

Produkowany przez Zakład Uszlachetniania Białka Roślinnego produkt o nazwie Prosoja BONA to oczyszczone, rozdrobnione, obrabiane hydrotermicznie, ekspandowane, częściowo tłoczone oraz strukturyzowane ziarno soi o zawartości 38% (i strawności nawet 95%) BO i 12% (15,21 MJ/kg EM) naturalnie związanego tłuszczu. Bezpieczny, posiadający wysoce strawne białko i energię, naturalne kwasy tłuszczowe i witaminy, korzystnie komponuje się w paszy dla prosiąt i warchlaków. Wpływa na ograniczenie upadków, wyższą masę odsadzeniową, lepsze warunki środowiskowe w chlewni i wygodę w zastosowaniu.